شهرستان داراب

داراب یکی از شهرستان های استان فارس با مرکزیت شهر داراب است. داراب در جنوب شرقی استان فارس و در فاصله ۲۴۵ کیلومتر شهر شیراز قرار دارد. داراب با شهرستان‌های نی‌ریز، فسا، استهبان، جهرم، زرین‌دشت و لارستان در استان فارس و حاجی‌آباد در استان هرمزگان هم‌مرز است. شهر مرکز این شهرستان، شهر داراب هفتمین شهر پرجمعیت استان فارس و سومین شهر پرجمعیت جنوب استان است.

آب وهوا

آب وهواي شهرستان جهرم گرم و خشک است. بیشتر مناطق شهرستان داراب از نظر آب و هوایی گرمسیری است که بارش در آن بیش‌تر به صورت باران است و در طول سال از ۳۵۰ میلی‌متر تجاوز نمی‌کند. و در قسمت کوهستانی آن آب و هوا به نسبت سرد و کوهستانی می‌باشد و در زمستان در بیش‌تر مناطق کوهستان برف می‌بارد. دمای هوا در تابستان تا 42 درجه و در زمستان تا -3 درجه نیز می رسد.

دين و زبان (گویش)

مذهب مردم داراب شیعه می باشد و زبان آنان فارسي است. در بعضي از بخش‌هاي اطراف آن طوايفي از اعراب و ايل قشقايي ساکنند که گويش عربی و ترکي دارند.

پوشش گياهي و نمونه جانوري

پوشش گیاهی در شهرستان داراب از نوع گرمسیری و کوهستانی است و شامل درختان و گیاهان بنه، قیچ، بادام وحشی، تنگرس، درمنه، شقایق وحشی، ارس، کیکم، گیاهان خانواده گندمیان و … و به تناسب شرایط طبیعی و پوشش گیاهی، از حیات وحش متنوعی نیز برخوردار است که شامل کل و بز، قوچ ومیش، پلنگ، گرگ، شغال، روباه معمولی، روباه سردم سفید، تشی، خرگوش و… و پرندگانی همچون هوبره، دراج، کبک، تیهو، کبوتر، قمری، بلدرچین، سینه سیاه و… می‌باشد.

صنايع دستي

مهم‌ترین صنعت دستی این شهرستان گلیم‌بافی، حصیربافی، بافت پوشاک سنتی و… می باشد که هر ساله نیمی از این محصولات به شهرهای دور و نزدیک صادر می‌شود.

سوغات داراب

از سوغات این شهرستان علاوه بر صنایع دستی آن که شامل گلیم‌بافی، حصیربافی، بافت پوشاک سنتی و… می شود می توان انواع مرکبات، بادام، انجیر، رب انار، خرما و … را نام برد.

غذاهای محلی

غذا های محلی این شهرستان شامل انواع نان های سنتی، آش های محلی، قورمه، کشک پوسی، اسفند، برگ انجیر، کاه ماست و… می باشد. اما معروفترین غذای محلی این شهرستان پلو ترش است.

 

داستان داراب …

بر اساس یافته های باستان شناسان از تپه های باستانی مناطق مادوان و خسویه این شهرستان، داراب ريشه در هزاره‌ پنجم و ششم قبل از ميلاد دارد، این شهرستان در زمان‌های گذشته دارابگرد نامیده می‌شد و از کهن‌ترین شهرهای ایران و جهان محسوب می‌گردد. این شهر برمبنای شواهد تاریخی در دوران هخامنشیان به صورت مدور بنا می‌گردد و به عنوان مهم‌ترین شهر آبادان شرق فارس در دشت بزرگی بنا می‌شود و علت مدور بودن شهر اهمیت حفاظت از آن بوده‌ است براساس روایت فردوسی طوسی بانی این شهر داراب شاه (دارای بزرگ) است که در ادبیات ایرانی و اسلامی از وی به عنوان داریوش بزرگ یاد می‌شود. شهر به صورت مدور در میان دشت بزرگی ایجاد شده‌ است و پیرامون آن کَندَگ یا خندق بزرگی برای حفاظت از شهر ایجاد نموده‌اند. بسیاری از محققین اعتقاد دارند این شهر از تأسیسات عصر هخامنشی محسوب می‌گردد. در دوران سلوکیان و اشکانیان ولایت دارابگرد دارای حکومت نیمه مستقلی بوده که پادشاهان آن از حاکم پارس اطاعت می‌کرده‌اند. نام آخرین امیر دارابگرد در عصر اشکانیان پیری یا تیری بوده‌است و اردشیر بابکان سرسلسله ساسانیان در نزد وی پرورش می‌یابد. آخرین امیر دارابگرد درعصر اشکانیان پیری نام داشته و پس از وی اردشیر بابکان بر این شهر تسلط می‌یابد و سپس با کنترل سراسر ایران امپراتوری ساسانی را تأسیس می‌نماید. از این جهت دارابگرد نخستین مقر حکومتی ساسانیان بوده‌است. دارابگرد در عصر ساسانیان اهمیت فراوانی داشته‌است و بیشترین آثار تاریخی این شهرستان متعلق به این دوره می‌باشد. ضرابخانه بزرگی نیز در دارابگرد دایر بوده که در دوران اسلامی فعال بوده‌است.این منطقه در سال ۲۳ هجری توسط سپاهیان مسلمان فتح می‌شود و حکومت آن در اختیار سرداران عرب و سپس در کنترل خاندان شبانکاره قرار می‌گیرد. در سده پنجم هجری و به دلیل تهاجم گسترده سلجوقیان دچار آسیب و ویرانی می‌شود و اهالی به ناحیه جدیدی در شرق شهر فعلی به نام تنگ رمبه کوچ می‌نمایند و پس از حمله مجدد سلاجقه به ناحیه جدید و تصرف قلعه مستحکم رمبه که با دسیسه سلاجقه صورت گرفت، اهالی به ناچار به محل فعلی داراب عزیمت می‌کنند. شهر فعلی نیز در دوران ایلخانان مغول و تیموریان مورد حمله قرار می‌گیرد و خسارات زیادی می‌بیند اما در عصر صفویه با توجه حکام وقت و قرارگرفتن اراضی این شهر تحت عنوان «اراضی خاصه» رو به آبادانی می‌گذارد و به نوشته منابع تاریخی این دوره یکی از پنج وزیرنشین فارس محسوب می‌شده‌است. این شهر تا دوران زندیه از ولایات مهم فارس بوده‌است.

 

گردشگری شهرستان داراب

همانطور که از داستان داراب پیداست این شهرستان ریشه در هزاره پنجم و ششم قبل از میلاد دارد و تاریخ و مردمان بی نظیری را به خود دیده است. اوج شکوفایی آن در عصر ساسانیان می باشد اما هنوز نشانه هایی از تمامی تاریخ بی نظیر آن در دل این شهرستان وجود دارد که دیدن آنها هر بیننده ای را به حیرت وادار می کند، در ادامه به برخی از آنها اشاره خواهیم کرد.

شهرقدیم دارابگرد

دارابگرد نخستین پایتخت ساسانیان و نام یکی از پنج ایالت پارس در ایران قدیم بوده‌است. به آن داراگِرد یا دارابجرد نیز گفته می‌شده‌است. دارابگرد، کوره و شهری قدیمی و یکی از پنج کوره ایالت فارس بود که بخشی از نواحی میانی، جنوب و جنوب شرقی استان فارس کنونی یعنی کمابیش محدوده شهرستان‌های داراب، زرین دشت، فسا، جهرم، استهبان، نیریز و لارستان را را شامل می‌شد. در فاصله ۶ کیلومتری شهرستان داراب آثار شهر کهن دارابگرد نخستین پایتخت سلسله ساسانیان و یکی از قدیمی‌ترین شهرهای ایران باستان قرار دارد. این شهر که قدمت آن به عصر هخامنشیان می‌رسد. پیرامون شهر حصار مخروطی عظیمی از گل رس و سنگ و ملات آهک ساخته شده که ارتفاع آن به بیش از۱۰ متر می‌رسد این دیوار در طول زمان دچار فرسایش شده و ارتفاع آن اکنون به حدود ۷ متر می‌رسد وجود ماده چسبنده‌ای درمیان ملاط و گل به کار رفته در دیوار سبب شده با گذشت بیش از ۲۶۰۰ سال این دیوار با تخریب کم پابرجا و استوار باقی بماند. پشت دیوار خندق بزرگی برای حفاظت بیشتر از شهر ایجاد نموده بودند که دسترسی به شهر را در مواقع خطر بسیار مشکل می‌کرده‌است. عمق این خندق بیش از ۱۰ متر و عرض آن حدود۵۰ متر بوده‌است که این قسمت نیز دچار فرسایش شده‌است این خندق پیوسته مملو از آب بوده و به گفته مورخین متقدم در آن گیاهانی بوده که به دور پای افرادی که وارد خندق می‌شده‌اند می‌پیچیده ومانع از شنا کردن آن‌ها می‌شده‌است آب مورد نیاز خندق از رودخانه‌های اطراف از جمله رود بال تأمین می‌شده‌است. شهر باستانی و کهن داراب‌گرد از بناهای متعلق به عهد هخامنشیان، با قدمتی حدود ۲۵۰۰ سال است. دارابگرد دارای معماری خاص آن دوران به صورت مدور و با تأثیر از اردوگاه‌های نظامی حکومت آشور بنا شده و بنا به مقتضیات زمانه محصور در دیواره‌ای سراسر گلی به طول تقریبی ۶۴۰۰ متر دارای برجک و بارو، دروازه‌ها و پل‌های متحرک بوده و کانالی پر از آب به عرض متوسط ۳۰ متر و عمق ۴ الی ۵ متر آن را احاطه می‌کرده و شعاع آن برابر با ۱۰۲۰ متر و دارای مساحت اندکی بیش از ۳۲ کیلومتر مربع بوده‌است. مطابق روایات افسانه‌ای آنچنان‌که در منابع متعدد از جمله تاریخ طبری و شاهنامه فردوسی آمده بنای شهر، توسط داراب از نوادگان اسفندیار پهلوان نامدار شاهنامه انجام گردیده‌است. با مطابقت تاریخ افسانه‌ای با تاریخ واقعی، احداث دارابگرد توسط داریوش بزرگ (۵۲۲ تا ۴۸۶ قبل از میلاد) یا داریوش دوم پسر اردشیر اول (۴۲۴ تا ۴۰۴ قبل از میلاد) صورت گرفته‌است.

نقش برجسته شاپور

نقش شاپور نقش برجسته‌ای مربوط به دوره ساسانی است که پیروزی شاپور یکم بر والرین امپراتور روم را به تصویر می‌کشد. این نقش برجسته در چهار کیلومتری جنوب داراب و در دامنه کوه پهنا جای گرفته است.

قصر کیامرث

قدمت کاخ کیومرث، چندان روشن نیست. این قصر که در نزدیکی روستای نصیر آباد فورگ و در شرق داراب آثار ساختمان گلی و آجری آن دیده می‌شود بر طبق روایات و افسانه ها توسط بهمن پسر اسفندیار، پسر لهراسب ساخته شده و در جوار روستای شاهمرز فرگ قرار دارد.

آتشكده آذرخش (مسجد سنگی)

در حدود پنج كيلومتري جنوب شرقي داراب بناي شگفت انگيزي در دامنه كوه با طرح چليپا وجود دارد كه امروزه به مسجد سنگي شهرت دارد. برخي معتقدند اين بنا در ابتدا يكي از معابد مهم مهر پرستان بوده و سپس در زمان ساساني به آتشكده تبديل شده است. در سال 652 ه ق دردوران محمد حسن مبارز، محرابي به اين آتشكده اضافه شد و بنا به مسجد تغيير كاربري داد. تمام دیوارها ومحوطه و ستون های آن از کوه تراشیده شده ویکپارچه است. قسمتي از سقف اين بنا باز است و در زير آن حوض كم عمقي قرار دارد و راهروهايي با سقف مدور پيرامون آن مشاهده مي شود. در بيرون بنا اتاق كوچكي در كوه كنده شده كه احتمالا محل اقامت نگهبان آتشكده بوده است . آتشكده از راهروها و ستونهاي متعددي تشكيل شده است. مهمترين خاصيت معماري اين بنا اين است كه ديوارها و سقف آن در سنگ يكپارچه كوه تراشيده شده اند و كل بنا يك تكه است. 

آتشکده آذرجو

آتشکده آذرجو یکی از آتشکدهای شهر داراب و در ۱۰ کیلومتری غرب شهر دارابگرد است. آتشکده آذرجو به شیوه چهارتاقی با گنبدی گرد است که سقف اصلی آن ویران شده‌است. بر پایه روایت مروج‌الذهب مسعودی این آتشکده به دستور اشو زرتشت بنا شده‌است. زرتشت به یستاف شاه دستور داد تا آتش مقدس جمشید را بیابد و یستاف شاه آن‌را در خوارزم یافت و به دارابگرد آورد و در آنجا آتشکده‌ای بنا نمود و آتش مقدس را در آن نگه‌داری و سپس شهر خرم دارابگرد را بنا نمود. از سال 332 هجری قمری نام آن به آتشکده آذرجو تغییر کرد. این اثر که یک چهارتاقی به جامانده از روزگار ساسانی است همانند همه چهارتاقی‌های روزگار ساسانی دارای پلانی مربعی است. این سازه تاریخی خاموش از لاشه‌سنگ با ملاط گچ دست‌کوب ساخته‌شده‌است. بدنه داخل اثر، گچ‌اندود بوده که پهنای لایه‌های گچی آن ۵ سانتیمتر است. سقف گنبدی بنا از نظر معماری حایز اهمیت بوده و جزو نخستین گنبدهای ایرانی به‌شمار می‌رفته است.

قصر دختر و آتشکده تنگ چک چک

قصر آینه که به آن قصر دختر هم می گویند در ۸ کیلومتری روستای رستاق و در جنوب شرقی آن قرار دارد. از شهر داراب تقریبا ۷۰ کیلومتر فاصله دارد که ۸ کیلومتر آن جاده خاکی و بقیه از داراب تا رستاق اسفالت می باشد این قصر از سه طرف به وسیله ی سه کوه احاطه شده و در دره ای عمیق قرار دارد. در قسمت غربی قصر و در فاصله 50 متری آن قسمتی از کوه تراشیده اند و می گویند در آنجا آینه بزرگی قرار داشته است. در نزدیکی قصر بنایی وجود دارد که هنوز نمای گنبدی شکل آن پیداست و همه از سنگ و گچ ساخته شده است که گویا آتشکده ای بزرگ بوده است .در کوه جنوبی قصر و در روبروی آن آبی به صورت قطره قطره از صخره های کوه فرو می چکد که به همین مناسبت آنجا را تنگ چک چک نیز می گویند این قطره های آب هنوز داخل حوضی که در همان زمان ساخته شده جمع می شوند و آبی گوارا و خنک دارد . پیشینه این مجموعه به قرن سوم میلادی نسبت داده می شود و نیازمند توجه جدی است.

مجموعه تاریخی نارنجستان داراب

مجوعه‌ای تاریخی در دهستان «فورگ» از توابع شهرستان داراب وجود دارد که به «قلعه‌ی نارنجستان» یا «نارنج قلعه» شهرت یافته است. اثری که متشکل از بقایای یک قلعه‌ی تاریخی، تپه‌ای باستانی متعلق به حکومت ساسانیان و آثاری باقیمانده از ساختمان مسجدی کهن و شبستان‌دار است. امروزه تنها بخشی از ساختمان قلعه و دروازه‌ی ورودی آن برجای مانده است.

مسجدجامع داراب

مسجد جامع داراب از آثار زیبای دوره صفویه می باشد. معماری بنا شامل چهار مناره با تزئینات آجرکاری و شبستان در وسط و راهرویی در اطراف است.بر آجرکاری های مناره ها نام خداوند حضرت محمد (ص) و حضرت علی (ع) نقش شده است. این مسجد كه سبک ساختمان آن از حيث معماری سبک بنا همچنين مناره‌ها و شبستان آن در نوع خود بی‌نظير و دارای مشخصه‌های منحصربه‌فرد است و تا حدی به آرامگاه اعتمادالدوله تهرانی، پدر نور جهان (ملكه ايرانی هندوستان) كه در شهر آگرای هند واقع شده است، شباهت دارد. همچنین این مسجد جامع تنها مسجد جامع چهار مناره‌ای جهان و یکی از چهار بنای شاخص شهر داراب است. معماری این مسجد آجری به شیوه بناهای دوره سلجوقی است و مساحت آن به ۳۸۰ مترمربع می‌رسد. مناره‌های این مسجد برخلاف بیشتر مساجد ایرانی دایره شکل نیست، بلکه از ۱۱ ضلع مساوی تشکیل شده که بر روی آن‌ها نزدیک نیم متر با روسازی گچ، آجر و سنگ با اشکال مربع و لوزی خانه‌بندی و تزیین شده است.

آب انبار مُرز

آب‌انبار مرز در شهرستان داراب استان فارس واقع شده است. اين اثر در بخش شمالي دهستان آبشور، در فاصله 300 متري جنوب ارتفاعات آقاقاسم و در بخش مياني روستاي مرز واقع شده است. رودخانه فصلي كه از سمت شمال به جنوب مي‌گذرد، بخش شرقي آب‌انبار را احاطه كرده و منازل مسكوني روستا بخش جنوبي و غربي آن را در بر گرفته و به اين قسمت از روستا محله بالا مي‌گويند. اين اثر شامل بقاياي سه آب‌انبار، در فاصله حدود 300 متري جنوب كوه آقا‌قاسم، در محله موسوم به محله بالاي روستاي مرز است. اين سه آب‌انبار در امتداد هم و راستاي طولي شمالي ـ جنوبي واقع شده و فاصله بين آب‌انبار‌ها حدود 20 متر بوده و هر سه آب‌انبار داراي پلان گرد و مشابه و با قطر حدود 10 متر هستند. مصالح بكار رفته در ساخت اين آب انبار‌ها، قلوه‌سنگ، ساروج و شفته آهك است.

طبیعت گردی

گردشگاه آب بند

در منطقه آب بند و درحاشیه رودخانه و در دامنه کوه بلند داراب محوطه ای وسیع با درختان بید و میوه گردشگاهی زیبا و جذاب را به وجود آورده است این محوطه از گردشگاه های ارزشمند شهرستان داراب به حساب می آید که در طول سال مورد بازديد بسيارى از کوهنوردان و دوستداران طبيعت قرار مى‌‌گيرد.

روستای هدف گردشگری لایزنگان

روستای لایزنگان از توابع بخش رستاق شهرستان داراب است که در فاصله ۷۵ کیلومتری شهر داراب و ۳۵ کیلومتری رستاق (مرکز بخش) قرار دارد. روستای لایزنگان دارای بزرگترین دشت گل محمدی دیم و ارگانیک جهان است به طوریکه بالغ بر ۵۰۰۰ هکتار گلستان دیم محمدی و حدود ۵۰۰ هکتار گلستان گل محمدی آبی را در خود جای داده و از گذشته تاریخ تاکنون محلی پررونق به لحاظ کشاورزی بوده است.

آبشار تگه رغز

تنگه رغز، که در ۳۰ کیلومتری داراب قرار دارد، از دو طرف با دیواره ‌ هایی بلند محصور شده و چشمه‌های فراوانی آن را تغذیه می‌کند. تعداد آبشارهای این تنگه به ۶۴ آبشار عدد می رسد که ارتفاعی بین ۶ تا ۶۵ متر دارند؛ حوضچه‌های زیر آبشارها حداقل ۶ و حداکثر ۲۰ متر عمق دارد.

منطقه شکار ممنوع چاه نفت داراب

منطقه‌ای زیبا، سرسبز، برخوردار از طبیعتی بکر و ناب در ۱۳۵ کیلومتری شهرستان داراب قرار دارد که به «منطقه‌ی شکار ممنوع چاه نفت داراب» شناخته می‌شود. این منطقه‌ی طبیعی پوشیده از تنوع جالبی از گیاهان بنه، بادام وحشی، درمنه، شقایق وحسی، ارس، قیچ، تنگرس و نیز محل زندگی حیواناتی همچون بز، قوچ، میش، پلنگ، گرگ، روباه معمولی، خرگوش، کبک، تیهو، دراج و … است.

آبشار فدامی داراب

«آبشار فدامی» در شهر «فدامی»، در منطقه‌ی «فورک» یا «فرگ» قرار گرفته است. از نکات جالب و منحصربه‌فرد این آبشار زیبا، حضور چهار نوع آب گرم، سرد، شیرین و شور است که در فاصله‌ی ۲۰ متری از آن، پس از ترکیب با یکدیگر، استخری طبیعی با منظره‌ای چشم‌نواز و زیبا را بوجود می‌آورند.

از دیگر مناطق گردشگری شهرستان داراب می توان به:

چهار طاقی های کرسیا، تل سیاه، تل ریگی، کاروانسرا داراب، امام زاده سید ابوالقاسم، امام زاده پیرمراد، بزرگترین دشت گل محمدی دیم جهان، دره اکواریوم، خرتنگ (خرچنگ)، سد رودبال، چشمه گلابی، باغ های مرکبات، نخلستان ها و باغ های انار، ماسوله جنوب (لایزنگان)، خانه سوخکیان و … را نام برد.

چگونه به داراب برویم

این شهرستان فرودگاه ندارد و برای سفر هوایی باید از فرودگاه شهرستان های همسایه آن (جهرم و لار) استفاده کنید ایستگاه قطار هم در این شهرستان موجود نمی باشد و شما باید از ایستگاه قطار شهرستان لار و یا استان هرمزگان استفاده کنید. گزینه دیگر استفاده از خودرو شخصی و یا اتوبوس است.

اقامت در داراب

اگر قصد ماندن در خود شهر را دارید پیشنهاد ما هتل سه ستاره نقش شاپور است. این هتل دارای اتاق‌های دو تا سه تخته و سوئیت است که با جدیدترین امکانات تجهیز شده‌اند.

برای گردشگرانی که به بوم گردی علاقه مند هستند نیز پیشنهاد اقامتگاه بوم گردی باباحسین کوهستان در روستای لایزنگان علیا شهرستان داراب استان فارس واقع شده است که وجود حمام و قلعه تاریخی به نام قلعه معصوم خان و همچنین خرابه هایی که در اطراف این روستا وجود دارند نشان از قدمت 500 ساله دارند. این اقامتگاه در کنار دشتی از گل های محمدی و باغ های درختان گلابی و بادام قرار دارد که گردشگران و طبیعت گردان با گشت و گذار در مناطق زیبای این روستا از طبیعت بکر آن لذت می برند.

پیشنهاد دیگر ما اقامتگاه سنتی غریب خان است این اقامتگاه با دیوار های کاهگلی، حیاط باصفا با درختان زیبا و حوض کوچکی که در میان آن قراردارد فضایی آرامش بخش و سنتی را تداعی می کند و مکان مناسبی برای گردشگرانی است که به این سبک از زندگی به دور از هیاهوی شهر علاقه دارند، می باشد. میهمانان می توانند در صورت تمایل انواع غذاهای گیاهی و محلی این منطقه را سفارش دهند و از طعم لذیذ و ارگانیک این غذاها لذت ببرند. دیگر اقامتگاه سنتی این شهرستان که برای سفر می توانید در آن اقامت داشته باشید اقامتگاه بوم گردی لایز داراب می باشد.