صنایع دستی

خاتم کاری

خاتم کاری در واقع آراستن سطح اشياء چوبی به صورتی شبيه به موزائيک با مثلثهای کوچک است و اين مثلث ها هر چه ظريف تر و طرحها و اشکالی که با اين مثلث ها بوجود می آيد هر چه منظم تر باشد خاتم مرغوبتر است. البته مرغوبيت مواد اوليه به کار رفته در خاتم نيز باعث بالا بردن ارزش آن می گردد.

سفالگری

سُفالگری ساختن ظروف با گل است و به ظرف ساخته شده از این طریق سفال می‌گویند. از مشهورترین سفالینه‌ها می‌توان به کوزه و پیاله سفالین اشاره کرد. قبل از رواج شیشه سفالینه‌ها رایج‌ترین مظروفات بشر بودند. مهمترين مواد اوليه در کار سفالگری: گل، ماسه و مواد سوختنی است. گِل رس به خاطر داشتن اکسيد آهن و آهک دارای خاصيت شکل گيری و چسبندگی است و ميتوان با آن ظرفهای غير قابل نفوذ ساخت، سفالگری از نخستین صنایع بشر می‌باشد.

قلمزنی

قلم‌زنی عبارت است از تزیین و کندن نقوش بر روی اشیای فلزی به ویژه مس، طلا، نقره، برنج و یا به عبارت دیگر ایجاد خطوط و نقوش به وسیله قلم با ضربه چکش و بر روی اجسام فلزی. قلم‌زنی یکی از رشته‌های هنرهای سنتی ایران است که در دسته بندی، در رده هنرهای صناعی و در گروه فلزکاری قرار دارد. از آثار فلزی دوره هخامنشی نمونه های بسياری به دست نيامده تا دورنمای رواج اين هنر در آن دوران را مشاهده کنيم ولی مجموعه ظرفها و بشقابهای نقره و طلای عصر ساسانی که به دست استادان ايرانی قلم خورده است و سلاطين اين سلسله را در بزم يا رزم و شکار نشان می دهد و در موزه “ارميتاژ” شهر لنينگراد نگاهداری ميشود رواج صنعت قلمزنی را در آن عصر تأييد می کند .

گلیم بافی

گلیم یکی از انواع صنایع دستی زیراندازی و پوششی است که از ابریشم، موی بز، پشم گوسفند و یا دیگر چهارپایان اهلی و گاهی اوقات بدون نقشه و به صورت ذهنی بافته می شود. نخ های پشمی گلیم را با رنگ های گیاهی رنگ می کنند. جالب است بدانید که یکی از انواع گلیم های استان فارس رند نام دارد. این دست بافته بسیار ریز بافت و ظریف توسط عشایر قشقایی بر روی دار افقی بافته می شود. در کاوش های باستان شناسی قديمی ترين نمونه به دست آمده گليم ايران و قطعه گليمی متعلق به دوره اشکانی است.

گبه

گبه یا قالیچه خرسک فرشی ست از الیاف پنبه یا پشم که معمولا در ابعاد کوچک بافته می شود. بافت این نوع قالی در میان عشایر قشقایی و لر که در بخش هایی از استان فارس سکونت دارند بسیار رایج است. این روزها شهر شیراز هم از هنر دست این اقوام بی نصیب نمانده و گبه های زیبای این شهر به ویژه در طرح خشتی یا قابی شکل بسیار محبوب است.

قالی شیراز

قالی نوعی گستردنیِ بافته شده از الیاف پنبه، پشم و در بعضی موارد ابریشم است که معمولاً برای پوشش زمین به کار می‌رود. به دست بافته پُرزدار و گره‌دار، قالی گفته می‌شود. از آنجا که قالی و فرش اکثر اوقات نقش‌های زیبا بر خود داشته‌اند، امروزه به جنبه تزئینی آن نیز توجه می‌شود. در هر کدام از شهرهای کشورمان قالی را به نحوه خاصی می بافند و شیراز نیز نوع خاص قالی را دارد که  به خاطر نوع گره ها، نحوه پودش و نوع دارهایش با قالی دیگر شهرهای ایران متفاوت است.

 کاشی هفت‌رنگ

کاشی هفت رنگ اثری ست هنرمندانه که با معماری شیراز عجین شده است و در بسیاری از بناهای تاریخی این شهر مانند مسجد نصیرالملک نمونه هایش دیده می شود. معمولا این کاشی های لعاب دار در ابعاد ۱۵*۱۵ و ۲۰*۲۰ سانتیمتر هستند و هفت رنگ متداول و رایج در ساخت این نوع کاشی سیاه، سفید، لاجوردی، فیروزه ای، قرمز، زرد و حنایی هستند.

معرق

هنر معرق روی چوب ، يکی از رشته های پر پيشينه صنايع دستی ايران است که به نسبت ساير صنايع چوب از قبيل خاتم ، منبت ، نازک کاری چوب ، خراطی و بافت سبد و حصير دارای قدمت بيشتری است و طبق اسناد و مدارک موجود با وجودی که زادگاهش هند است اما از روزگارانی خيلی دور به ايران راه يافته و هنرمندان و صنعتگران ايرانی تکميل کننده و گسترش دهنده آن بوده اند. اين “هنر صنعت” که در ابتدا تلفيقی از چوب و فلز بود ، به کمک ذوق و انديشه معرق سازان هنرمند ايرانی تغيير شکل داد و صنعتگران کشورمان به جای يک نوع چوب که معمولاً متن اصلی دست ساخته ها را تشکيل می داد، به استفاده از انواع چوب با رنگهای مختلف پرداختند .

منبت کاری

منبت کاری هنری است مشتمل بر حکاکی و کنده کاری بر روی چوب بر اساس نقشه ای دقيق اين تعريف اصولی منبت کاری است.

نمدمالی

نمد محصولی از پشم یا موی شتر، بز یا گوسفند است که بدون تار و پود در هم آمیخته می شود. هنرمند نمدمال در گذر تاریخ، با دست‌های پرتوان خود پشم حیوانات دست‌آموز را با دست مالیده و به آن جانی دوباره بخشیده است تا زیرانداز یا پوششی برای همنوعان خود سازد. احتمال دارد که اولين بار بافندگانی که الياف پشمی خود را شسته و برای گرفتن رطوبت آن با چوبدستی ضربه هايی به پشم می زده اند، موفق به کشف اين خصوصيت پشم و در نتيجه موفق به بوجود آوردن صنعت نمدمالی شده باشند.

مینا کاری

میناکاری یا میناسازی هنری است که سابقه‌ای در حدود پنج هزار سال دارد و از صنایع دستی محسوب می‌شود. امروزه این هنر بیشتر بر روی مس انجام می‌شود ولی می‌توان بر روی طلا و نقره نیز آن را به عمل آورد. شکل‌گیری مینا نیز از ترکیب اکسیدهای فلزات و چند گونه نمک در مجاورت حرارت بالا می‌باشد که رنگ‌ها در طول زمان و بر اساس دما بوجود می‌آیند.

نقره کاری

نقره‌کاری هنری از شاخه فلزکاری است که در آن با شکل‌دهی و کار روی مصنوع نقره یا ایجاد روکشی از آن جنس اثر هنری ایجاد می‌کنند.