شهرستان زرین دشت

زرین دشت یکی از شهرستان های استان فارس با مرکزیت شهر حاجی آباد است. این شهرستان از شمال به شهرستان‌های داراب و فسا، از مشرق به شهرستان‌های داراب و لارستان، از جنوب به شهرستان لارستان و از مغرب به شهرستان‌های فسا، جهرم و لارستان محدود می گردد.

آب وهوا

آب و هوای این شهرستان از نظر تقسیم بندی هواشناسی جزء مناطق گرم و خشک است. متوسط بارندگی در این بخش حدود 229 میلی متر در سال است. حداکثر درجه حرارت در ماه های تیر و مرداد به 45 درجه سانتی‌گراد می‌رسد و حداقل دما در زمستان به 3 درجه می رسد.

دين و زبان (گویش)

دین مردم، اسلام و مذهب شان شیعه دوازده امامی است. زبان اصلی آن‌ها فارسی است اما مردم چند روستای شهرستان زرین دشت ازجمله دروا، تل ریگی و گلوگاه به زبان ترکی قشقایی و نیمی از مردم شهر دبیران به زبان عربی سخن می‌گویند.

پوشش گياهي و نمونه جانوري

پوشش گیاهی منطقه از گونه‌های گرمسیری زاگرس و شامل درخت و درختچه‌های همچنین بادام کوهی، کُنار و انجیر، بنه، تنگز، کُره گز، بلک و …و گیاهان مرتعی متنوع و پر گل و بعضاً گیاهان داروئی همچون آویشن، مروک، انغزه، پونه، بابونه، گرگاز، سرزردو، محک، گاوزبان کوهی، خارشتر، ونگو، گل ترشک و … می باشد. از لحاظ حیات وحش گونه های جانوری شامل گرگ، روباه، گراز، خرگوش، کفتار و شغال،کل، میش، قوچ و… و پرندگان گوناگونی از قبیل کبک، تیهو، کبوتر، کلکلاتی یا چکاوک و بلبل و …، انواع مارها و خزندگان و لاک پشت هم در این منطقه زندگی می کنند.

صنايع دستي

از نمونه های شاخص صنایع دستی این شهرستان می توان قالی بافی و گلیم بافی اشاره. در زمان‌های گذشته صنعت سفالگری نیز در این شهرستان رواج داشته که متاسفانه به فراموشی  سپرده شده است.

سوغات زرین دشت

از سوغات این شهرستان علاوه بر صنایع دستی آن می توان به انواع خرما اشاره نمود. درخت خرما که در زبان محلی به آن مخ و نخل هم می‌گویند از پرطرفدارترین درخت‌ها در این شهرستان می‌باشد که این درخت هم به نوبه خود دارای انواع مختلفی می‌باشد اعم از شاهانی، گنتال، پرکون، پیارم، لشت، خاصیون و …است.

غذاهای محلی

از غذاهای محلی این شهرستان علاوه بر نان های سنتی و آش های محلی می توان به آب بنه، آب کله جوش، حلوا خرما و … اشاره نمود.

داستان زرین دشت …

براساس مستندات و کاوش های باستان شناسان در منطقه دشت حاجی آباد قدمت این شهرستان به هزاره چهارم قبل از میلاد می رسد. در این شهرستان بیش از حدود ۵۰ محل باستانی شناخته شده از دوران پیش از تاریخ، هخامنش، ساسانی و … در محل های حاجی آباد ، مزایجان، ایزد خواست، دبیران، خسویه، زیراب، تل ریگی وجود دارد که برای روشن شدن تاریخ محل کاوشهای علمی بیشتری را می طلبد. از تحولات در حاجی آباد به عنوان مرکز شهرستان در سه قرن اخیر با نام ملا ظهراب و نوادگانش در ارتباط است. چنانچه منقول است که وی پس از غلبه بر خواجه ذوالقدر بر قلعه مزایجان مسلط شده و سپس در حاجی آباد ساکن می شود و از این زمان تاریخ جدید حاجی آباد رقم می خورد، اگر چه آثاری از سکونت ذوالقدرها به طور دقیق ومشخص نیست ولی بر اساس منابع تاریخی دوره صفویه چون عالم آرای عباسی ، تاریخ جهان آرا و تکحله الاخبار نویدی شیرازی از زمان شاه اسماعیل اول فارس را تسخیر کرد الیاس بیگ ذوالقدر را به عنوان حاکم فارس گماشت و مدتها فارس بعنوان تیول این طایفه محسوب می شده است وجود اختلاف در این طایفه به خصوص با شورش و قدرت طلبی یعقوب بیگ ذوالقدر در زمان شاه عباس شروع می شود و آخرین بقایای طایفه ذوالقدر در زرین دشت با غلبه ملا ظهراب بر خواجه ذوالقدر به انجام می رسد و از آن پس حاکمیت و مالکیت مناطق وسیعی از حاجی آباد تا مزایجان در دست این خانواده قرار می گیرد.

گردشگری شهرستان زرین دشت

همانطور که در بالا گفته شد اولین نشانه های شکل گیری شهرستان زردین دشت به هزاره چهارم قبل از میلاد باز می گردد اما اغلب مناطق تاریخی باقی مانده این شهرستان متعلق به دوران ساسانی و اسلامی می باشد که به برخی از آنان اشاره خواهیم کرد.

قلعه مزایجان

در کنار روستای مزایجان و در جنوب حاجی آباد بر فراز کوهی کم ارتفاع آثار بنایی دیده می شود که جز حصار و آثار سنگ چین دیوار چیزی از آن باقی نمانده و به قلعه مزایجان ،دژ خدا آفرین و دژ تسخیر ناپذیر شهرت یافته است. مرحوم حسین آزما در کتاب خود «شهرمن داراب» در مورد تاسیس قلعه مزایجان آورده است: در عهد باستان «اورات» نامی که حاکم بوده، از ترس سام نریمان از «تنجه» فرارمی کند (محلی نزدیک افغانستان) و در شانزده فرسنگی شمال لارستان قلعه ای بنام قلعه مزایجان یا مزاجان در بالای کوه بنا می کند و با خانواده خود همین جا سکونت اختیار می کند. از اورات فرزندی به نام کهزاد در همین قلعه پا می گیرد و او پهلوانی نامدار می شود. این قلعه از قلاع محکم این نواحی بوده و پناهگاه شورشیان بوده است.

تل سفیدک

این منطقه باستانی در دشت مرکزی و شمال حاجی آباد جای دارد. در این منطقه چندین كاخ كشف شده كه این کاخ ها دربرگیرنده گچبریهای زیبا، سفال و تعدادی تندیسهای گچی است که به شکل خاصی ساخته شده و شکل نخستین خود را همچنان حفظ کرده است. این منطقه از جمله محوطه های مهم در شناخت دوره ساسانی می باشد.

میل نقاره خانه

در نزدیکی غرب شهر حاجی آباد در منطقه ای به نام چاه سبز آثار و بقای یک چهار طاقی متعلق به دوره ساسانیان دیده می شود که تنها یک ستون از آن پا برجاست. و به میل نقاره خانه مشهور است.

برکه سفید

در مناطق جنوبی و گرمسیر ی جهت نگهداری آب، انبارهایی ساخته شده یکی از آب انبارهای بزرگ که به دلیل گنجایش 4 میلیون لیتر آب برکه نام گرفته که آب انبار برکه سفید مزایجان می باشد. که بانی آن شخصی به نام آقا محمد و معمارش استاد حسن شیرازی است. این آب انباربه سال 1265 هجری قمری بنا شده است.

بقاع متبرکه امام زاده شاه فرج الله(ع) وشاه حبیب الله(ع)

از بقاع متبرکه شهر حاجی آباد، امامزاده شاه فرج ا…(ع) و شاه حبیب ا…(ع) است که از نوادگان امام موسی کاظم (ع) می باشند. براساس نوشته سنگ آرامگاهشان تاریخ وفاتشان به سال 620 و 630 هجری قمری بوده است.

طبیعت گردی

چشمه دریابک

در مسیر جاده فیروزکوه، پس از رسیدن به جاده فرضی زرین دشت و بعد از طی مسیری حدودا پس از طی 20 کیلومتر به سمت روستای آتشان ، چشمه ای واقع شده که از دل کوه در قسمت دامنه آن و باغ های اطراف به حوضچه ای سرازیر می شود و آب آن بسیار سرد و زلال و گوارا است و بعد از طی مسیر به باغهای اطراف سرازیر می شود و دارای نیستانی زیبا است. درختان کهن کنار چشمه نیز در تابستان مامن مردمی هستند که برای فرار از گرما به کنار این چشمه پناه آوردند.

چشمه آب معدنی خمده

چشمه آب معدنی خمده یکی از دیدنی ترین نقاط این روستا به حساب می آید. این چشمه استخری طبیعی دارد. آبی که از دل کوه بیرون می آید در این استخر که دورش را سنگ چین کرده اند، جمع شده و قابل استفاده می شود و به خصوص در فصل تابستان و ایام گرم سال پذیرای هزاران گردشگر است.

 آبگرم درمو

آبگرم درمو در چشم اندازی بی مانند، با آبی گرم و گوگردی که زیبایی و زلالی اش در کلام نمیگنجد قرار گرفته است. این آبگرم نگینی دیگر از اکوتوریسم تاریخی جنوب فارس به شمار میرود. این آبگرم در 12 کیلومتری دشت مزایجان قرار دارد. 

از دیگر مناطق گردشگری شهرستان زرین دشت می توان به:

دریاچه فصلی دهنو، دشت بنه دهنو، چشمه آب گرم پلیچو، آتشکده مزرو، دره انجیر تک، چشمه کوچک نینه و چشمه ی سیته، دره چال زندانیان، نخلستان های دیدنی و … اشاره کرد.

چگونه به زرین دشت برویم

در این شهرستان فروگاهی وجود ندارد اما شما می توانید از فرودگاه بین‌المللی آیت‌الله آیت‌اللهی لارستان که در همسایگی شهرستان زرین دشت است استفاده کنید. برای استفاده از قطار هم به همین شکل باید از ایستگاه زاهد محمود لارستان برای رسیدن به زرین دشت استفاده کنید. در غیر این صورت نیز باید بوسیله پایانه اتوبوسرانی زرین دشت و یا با ماشین شخصی به این شهرستان سفر کنید.

اقامت در زرین دشت

برای اقامت در این شهرستان باید از خانه های محلی و یا هتل و اقامتگاه های شهرستان همسایه این شهرستان استفاده کنید.